Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een bacterie die kan wordt overgedragen via een tekenbeet. Naar schatting één tot drie procent van de mensen krijgen na een tekenbeet de ziekte van Lyme.
Teken zijn spinachtige insecten die voornamelijk leven in de buurt van bomen, struiken of hoog gras. Ze bijten zich vast in de huid van mensen of dieren en voeden zich er met bloed. Ongeveer 20 procent van de teken is drager van de bacterie Borelia burgdorfi, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Slechts een minderheid van de mensen die wordt gebeten door een geïnfecteerde teek, wordt ziek. De bacterie kan overgedragen worden wanneer de teek lange tijd (>24 uur) op de huid van de gastheer aanwezig is of wanneer de teek op een foute manier verwijderd wordt.
De ziekte van Lyme kan niet rechtstreeks van dier op mens of van mens op mens worden overgedragen, infectie gebeurt altijd via een tekenbeet.
Wanneer de bacterie in het bloed terecht komt maakt het lichaam antistoffen aan, die kunnen worden opgespoord in het bloed. De resultaten van bloedonderzoek kunnen echter verwarrend zijn en tot een verkeerde interpretatie leiden.
Bij een snelle behandeling met antibiotica herstellen de meeste mensen volledig.
Men kan niet immuun worden voor de ziekte van Lyme. Iemand die de aandoening al heeft doorgemaakt, kan dus opnieuw geïnfecteerd worden bij een tekenbeet.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
De symptomen ontwikkelen zich langzaam en kunnen sterk verschillen per persoon. Algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen drie stadia met ieder zijn typische kenmerken en symptomen.
Stadium 1
In de eerste 8 weken na een tekenbeet moet men opletten voor het verschijnen van een rode vlek of ring. De ring kan steeds groter worden en verbleekt geleidelijk vanuit het midden. Bij het verschijnen van een rode vlek kunnen ook griepachtige symptomen optreden zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid.
Een vlek met een diameter kleiner dan vijf centimeter is meestal een allergische reactie op de beet zelf en verdwijnt vanzelf na enkele dagen.
Bij sommige mensen verschijnt er geen rode vlek en zijn er geen andere symptomen.
Stadium 2
Wanneer de bacterie in de bloedbaan terecht komt, kunnen er volgende klachten optreden
- Hersenvliesontsteking;
- Hevige pijn in arm, been of romp;
- Gezichtsverlamming, vervorming gezicht;
- Migraine;
- Gezwollen en pijnlijke gewrichten;
- Hartritmestoornissen.
Deze problemen treden bijna altijd binnen de zes maanden na de tekenbeet op. Zonder behandeling kunnen de symptomen enkele weken aanhouden.
Stadium 3
In de maanden tot jaren na de tekenbeet kunnen klachten zoals vermoeidheid, spier- en gewrichtspijn en aandoedingen aan het hart en zenuwstelsel blijven bestaan. Er kan zich ook een chronische huidziekte ontwikkelen. Sommige mensen met de ziekte van Lyme krijgen pas na twee jaar klachten.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Beter voorkomen dan genezen is hier de absolute boodschap!
- Draag tijdens wandelingen in bossen of grassen gesloten schoenen en een lange broek. Stop eventueel je broekspijpen in je sokken.
- Het is vooral belangrijk dat je, nadat je in hoge grassen hebt gelopen, je benen goed controleert. Zeker in de lente en in de zomer.
- Zet kinderen een pet op en doe hen iets met lange mouwen aan. Kleine kinderen kunnen besmet raken door onder laaghangende takken te lopen.
- Controleer bij kinderen het hele lichaam; zeker ook achter de oren of in de nek!
- Zogenaamde insectenwerende middelen bieden onvoldoende bescherming en kunnen een vals gevoel van veiligheid geven.
Teken verwijderen
- Verwijder de teek met een pincet, een tekentang of de tekentwister.
- Het is belangrijk dat je het hoofdje helemaal verwijdert. Dit kan enkel door de teek op een juiste wijze te verwijderen. Plaats het open tekenpincet over de kop van de teek, zo dicht mogelijk op de huid. Verwijder de teek vervolgens door tegen de wijzers van de klok in te draaien. De tekentwister is hiervoor zeer geschikt. Ook de tekentang kan, maar let dan wel op dat je het lichaam van de teek niet plat drukt.
- Ontsmet na gebruik het materiaal waarmee je de teek verwijderde, alsook de huid zelf.
- Verdoof de teek niet eerst met alcohol of nagellak! Als je dat doet zal de teek juist eerder geneigd zijn het gif in je lichaam te lozen.
- Hou de plaats van de beet goed in oog. Meestal ontstaat er een rode vlek die na enkele dagen verdwijnt. Indien de vlek groter wordt of wanneer je je griepachtig voelt, contacteer je best een arts.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Contacteer je arts bij een verdachte rode vlek of ring op de plaats van een tekenbeet en/of bij griepachtige symptomen. In principe moet je ervan uitgaan dat als je geen rode vlek ziet er ook geen direct gevaar is. Wanneer je toch besmet zou zijn na een tekenbeet, zal de arts je een specifiek antibioticum voorschrijven. Als je dit antibioticum tijdig en voldoende lang neemt zul je normaliter nadien geen verdere last ondervinden van je tekenbeet.
Lees meer
Lees minder
Tekenbeet
Beter voorkomen dan genezen is hier de absolute boodschap!
- Draag tijdens wandelingen in bossen of grassen gesloten schoenen en een lange broek. Stop eventueel je broekspijpen in je sokken. Teken klimmen meestal langs je voeten omhoog. Lichtgekleurde kleding maakt teken beter zichtbaar.
- Probeer in het bos, in je tuin of in grasvelden zoveel mogelijk op het pad te blijven en vermijd het hoge gras, ga niet op dode bladeren zitten.
- Het is vooral belangrijk dat je, nadat je in hoge grassen heeft gelopen, je benen goed controleert. Zeker in de lente en in de zomer.
- Zet kinderen een pet op en doe hen iets met lange mouwen aan. Teken kruipen bij kinderen namelijk vaak op het hoofd en in de nek. Kleine kinderen kunnen ook besmet raken door onder laaghangende takken te lopen.
- Controleer bij kinderen het hele lichaam; zeker ook achter de oren of in de nek!
- Zogenaamde insectenwerende middelen bieden onvoldoende bescherming en kunnen een vals gevoel van veiligheid geven.
- Schaf een tekenpincet aan, voor het geval je toch gebeten wordt.
Teken verwijderen
- Verwijder de teek met een pincet, een tekentang of de tekentwister.
- Het is belangrijk dat je het hoofdje helemaal verwijdert. Dit kan enkel door de teek op een juiste wijze te verwijderen. Plaats het open tekenpincet over de kop van de teek, zo dicht mogelijk op de huid. Verwijder de teek vervolgens door tegen de wijzers van de klok in te draaien. De tekentwister is hiervoor zeer geschikt. Ook de tekentang kan, maar let dan wel op dat je het lichaam van de teek niet plat drukt.
- Ontsmet na gebruik het materiaal waarmee je de teek verwijderde, alsook de huid zelf.
- Verdoof de teek niet eerst met alcohol of nagellak! Als je dat doet zal de teek juist eerder geneigd zijn het gif in je lichaam te lozen.
- Hou de plaats van de beet goed in oog. Meestal ontstaat er een rode vlek die na enkele dagen verdwijnt. Indien de vlek groter wordt of wanneer u zich griepachtig voelt, contacteer je best een arts.
Lees minder
Lees meer